Meira af sjávarútvegi.

Meira af sjávarútvegi 

Ég hefi í tveimur greinum gagnrýnt stjórnsýsluna í landinu fyrir framgöngu sína í atvinnumálum þá sérstaklega málefnum sjávarútvegsins og þá umræðu sem um hann hefur spunnist í kjölfarið. En það er lítið mál að gagnrýna skoðanir annarra og hafa engar sjálfur. Allt of oft er almenningi boðið upp á slíkan málflutning, eintóma gagnrýni en enga sýn. Ætla ég mér ekki að bætast í þann hóp og set því hér fram nokkrar skoðanir mínar um stjórn fiskveiða og hvað betur megi fara þar.

 

Stjórn fiskveiða áfram byggð á grundvelli aflahlutdeilda
Óþarfi er að breyta kerfinu frá því sem er en þó á að sameina þau og eingöngu vera með eitt hlutdeildakerfi. Þetta kerfi hefur reynst okkur ágætlega ef litið er til þess að sjávarútvegurinn hefur þrátt fyrir gríðarlegan niðurskurð í nánast öllum tegundum skilað okkur þó því sem hann hefur gert. Ef menn vilja halda sig við það að kvótakerfið sé til verndar fiskistofnum er engin þörf á því að stýra sókninni í gegnum mörg kerfi. Fiskurinn er nákvæmlega jafn mikið dauður, hvort heldur sem hann er veiddur í aflamarki eða krókaaflamarki.

 

Allir eiga að geta keypt sér aflaheimildir
Ef einhver meining stendur á bak þá fullyrðingu flestra að auðlindir þær er felast í fiskistofnunum séu þjóðareign þá á að gera hverjum manni það kleift að eignast hlutdeild í henni. Hver maður sem á fé aflögu á að geta keypt sé kvóta og látið skrá hann á sína kennitölu hjá Fiskistofu. Einhverjir kunna að segja að allir geti keypt sér bát og kvóta og þar með orðið eigendur að auðlindinni. Það er rétt, en gefum okkur að einhver eigi 5 milljónir krónur aflögu og hugnast það ekki að geyma það á neikvæðum vöxtum í bankanum eða kaupa fyrir það verðbréf sem sagan hefur kennt okkur að það er nánast 100 % öruggt að þau verði orðin verðlaus innan fárra ára. Fyrir t.d. 5 milljónir krónur er hægt að kaupa um 2 tonna af þorski, því ætti hinn almenni borgari í ofanálag að þurfa kaupa sér bát fyrir a.m.k. aðrar 5 milljónir krónur til að vista þennan kvóta á og í þokkabót að eyða um 3-400 þúsund krónum í endurnýjun á haffærniskírteini bátsins ár hvert. Svo ekki sé talað um vesenið sem því myndi fylgja að þurfa hverju sinni veiða helming kvótans. Út frá eignarréttarlegum skilningi laga getur þjóðin sem slík ekki verið eigandi að auðlindum hafsins en hún getur þó stjórnað því með hvaða hætti sé gengið um þessar auðlindir og hvernig henni sé ráðstafað. Því á það að vera skýr krafa fólks að það geti keypt sér hlutdeild í kerfinu og vistað hana á eigin kennitölu. Eftir hrunið hafa menn farið mikinn um auðlindirnar og eignarhald þeirra, en ein er sú auðlind sem nánast engin þjóð er án og er það land. Engum dettur í hug að gera þá kröfu til fólks að það byggi fjós eða fjárhús á landskika sínum vilji það eignast slíkan. Af hverju þá gera þá kröfu að fólk eigi bát ef það vill eignast hlut í kvótakerfinu.

 100 % framsalsréttur

Það að allir eigi að geta keypt sér hlutdeild í kvótakerfinu kallar á fullan rétt til framsals kvótans á hverju ári. Það er mönnum lítil huggun í eignarhlutnum nema þeir geti fullnýtt hann ár hvert, án nokkurra takmarkana þar á. Þannig og eingöngu þannig geta menn innheimt fulla ávöxtun af fjárfestingu sinni í auðlindinni.

 Takamarka á loðnuveiðar verulega

Það þarf engan fiskifræðing til að sjá það að bolfiskstofnarnir verða ekki byggðir upp ef veiða á undan þeim allt ætið jafn harðan. Að veiða um og yfir 1 milljón tonn af loðnu á ári er algjör firra. Þeirri skoðun hefur oftar en ekki verið flaggað, þessum taumlausu veiðum til stuðnings, að loðnan drepist hvort eð er eftir hrygningu og því allt í lagi að veiða hana. Í þessa röksemdarfærslu vantar tvær staðreyndir sem ekki verða umflúnar: Loðnan drepst EFTIR að hún hefur hrygnt, að drepa hana áður er ekki stofninum til framdráttar. Í öðru lagi þá má ekki gleyma því að loðnan fer ekki til spillis þó hún drepist, á hafsbotni eru hundruð þúsundir tonna af dauðri loðnu sem eru öðrum tegundum óþrjótandi forðabúr löngu eftir að hún drepst. Við eigum ekki að veiða meir en 2-300 þúsund tonn af loðnu, mun það leiða af sér að megnið af loðnunni verður nýtt til manneldis.

 Stórefla hafrannsóknir

Við lifum á fiskveiðum, höfum alltaf gert og munum í fyrirsjáanlegri framtíð gera það áfram. Á meðan „góðærið“ stóð sem hæst var lunginn af þjóðinni farin að trú því sem okkar helstu útrásarvíkingar héldu fram, að sjávarútvegur á Íslandi væri nánast orðin óþarfur. Sem betur fer tókst ekki alveg að slátra honum áður en upp úr sauð og upp komst að þjóðarstoltið, útrásarvíkingarnir, reyndust bara vera óforskammaðir bankaræningjar. Það gengur ekki að þjóð sem á svo mikið undir sjávarútvegi skuli endalaust skera niður fjárframlög til Hafrannsóknarstofnunar en henda svo ótrúlegustu fjármunum í allar aðrar áttir sem ef engin morgundagurinn verður.